Dużymi krokami zbliża się Dzień Ziemi. Ustanowiony przez ONZ na 22 kwietnia obchodzony był zaledwie 8 razy, ale zazwyczaj jest znakomitą okazją do promowania zachowań proekologicznych. Najczęściej tego dnia organizuje się sprzątanie Ziemi, polegające na zbieraniu śmieci w lesie czy parku. Choć dobrze jest oczyścić okolice, nie przyczyniamy się jednak takim sprzątaniem do poprawy kondycji naszej planety. Zebranie śmieci w jednym miejscu powoduje bowiem przeniesienie ich w inne. Obecnie aby wpływać na kondycję Ziemi potrzebne są kompleksowe rozwiązania, do czego przyczynić się może w pierwszej kolejności edukacja, zwłaszcza edukacja globalna. Możemy zacząć od pokazania uczniom ich roli i możliwości działania dla Ziemi za pomocą siatek globalnych współzależności, co robi scenariusz Anny Hentel do języka angielskiego pt. “Co by się stało, gdybyśmy nadal...?”. W czasie lekcji uczniowie będą mieli okazję poznać konsekwencje wspólnych i indywidualnych działań.

Zasoby naturalne

Kwestię związku naszego stylu życia z zasobami naturalnymi porusza scenariusz pt. "Diamenty, woda, ropa, czyli o konfliktach i ich rozwiązywaniu". Prezentuje zagadnienie konfliktów współczesnego świata w perspektywie zasobów naturalnych. Młodzież dyskutuje o przyczynach konfliktów na świecie i zastanawia się, jakie działania mogą prowadzić do ich rozwiązania. Ćwiczenie pt. „Wszystkie drogi prowadzą do lasu” poświęcone jest lasom, jego produktom i terenami, na których niegdyś rósł las. W trakcie ćwiczenia młodzież może lepiej zrozumieć związek człowieka z lasem, a także zobaczyć swoje miejsce w łańcuchu zależności. Scenariusz Agnieszki Sporysiak na zajęcia języka angielskiego pt. “Wylesianie: myśl globalnie, działaj lokalnie (deforestation: think global, act local)” zapoznaje młodzież z zagadnieniem wycinania lasów na świecie i uzmysławia wpływ wylesiania na stan lokalnego i globalnego środowiska naturalnego. Jakie jeszcze czynniki zagrażają lasom? O tym można się przekonać wykonując ćwiczenie pt. “Nauka nie idzie w las”, które można zastosować na lekcjach geografii, biologii i historii.

Bliżej natury

Jeśli zamiast tylko mówić o lasach i naturze wolicie wykorzystać ten szczególny dzień i wyjść na powietrze proponujemy scenariusze zajęć terenowych z programu Zgodnie z Naturą. Lekcje na podstawie tych scenariuszy realizowane są w duchu outdoor education, czyli edukacji oznaczającej zorganizowany proces uczenia się poprzez samodzielne doświadczenie oraz eksperymentowanie podczas zajęć w plenerze. Natura jest środkiem, tłem oraz pretekstem do uczenia się. Nauczyciel/nauczycielka występuje zazwyczaj w roli towarzysza/towarzyszki, mentora/mentorki, trenera/trenerki – a rzadziej osoby podającej wiedzę. Charakterystycznymi formami wykorzystywanymi w edukacji w terenie są gry zespołowe na świeżym powietrzu, wędrówki i ekspedycje. W naszej publikacji macie do wyboru np. zbudowanie edukacyjnego placu zabaw, przygotowanie trasy rowerowej czy zadania do wykonania nad rzeką lub jeziorem.

Klimat

A może nie macie okazji wyjść z uczniami na zewnątrz? Nie szkodzi. Proponujemy przeprowadzić ciekawe doświadczenia w klasie. Kolejnym zagadnieniem, które warto poruszyć z okazji Dnia Ziemi jest zmiana klimatu i czystość powietrza. Jeśli chcecie pokazać uczniom, że problem czystego powietrza dotyczy każdego z nas zachęcamy do przeprowadzenia eksperymentu pt. “Ile ważą zanieczyszczenia pyłowe powietrza?” Zmiany klimatu spowodowane są m.in. nieumiejętnym korzystaniem z zasobów naturalnych i skutkują wzrostem temperatury, topnieniem lodowców, podniesieniem poziomu wód, pustynnieniem i erozją gleb. Najbardziej podatne na wpływy zmian klimatu są kraje globalnego Południa, których gospodarka w silny sposób opiera się na zasobach naturalnych, i z uwagi na strukturę gospodarki (w większości opartej na rolnictwie) jest zależna od przyrody. Aby pokazać uczniom zagrożenia płynące ze zmian klimatu zagrajcie z nimi w “Klimatyczne domino” lub wykorzystajcie scenariusz Joanny Sowy na lekcje biologii pt. “Globalna zmiana klimatu i jej następstwa”.

Bioróżnorodność

Jedną z konsekwencji zmian klimatu jest zanik różnorodności biologicznej, która jest skarbem Ziemi. Ma ona wielkie znaczenie  dla ewolucji i trwałości życia w biosferze. Niestety na skutek wielu czynników takich jak utrata siedlisk czy wymieranie gatunków bioróżnorodność zanika. Scenariusz Grażyny Skirmuntt pt. “I ty możesz nam pomóc! Rośliny zagrożone wyginięciem” uwrażliwia na los zagrożonych gatunków, wyjaśnia związek pomiędzy popytem na egzotyczne gatunki a ich zagładą. Aby pokazać uczniom ze szkół podstawowych zagadnienia związane z bioróżnorodnością polecamy animację  pt. “Co to jest bioróżnorodność?”

Każdy inny, wszyscy równi

Różnorodność w naturze przypomina nam, że my również jesteśmy bardzo różni a Dzień Ziemi od jakiegoś czasu jest wykorzystywany do tego, aby przypominać o równości wszystkich mieszkańców naszej planety. Na lekcji biologii można wykorzystać ciekawy materiał Michała Szczepanika pt. “Wędrujące DNA” uświadamiający jaką mieszankę genetyczną wielu grup naszych przodków stanowimy i jak bardzo sami ludzie są różnorodni. Na koniec proponujemy ćwiczenie na zajęcia plastyki  pt. “Różne = równe. W świecie barw i wartości”. Tak jak barwy mogą się przenikać, uzupełniać lub ze sobą kontrastować, tak można znaleźć podobną analogię w relacjach międzyludzkich i nastawieniu człowieka do otaczającej go rzeczywistości. Scenariusz ten pozwala dostrzec jak cenna, piękna i potrzebna w naszym życiu jest różnorodność.

To tylko kilka przykładów scenariuszy zajęć, jakie posiadamy w zasobach CEO. O wiele więcej znajdziecie na stronach globalna.ceo.org.pl, ekologia.ceo.org.pl lub wezoddech.ceo.org.pl A jeśli macie ochotę podzielić się relacją z zajęć przeprowadzonych na podstawie naszych scenariuszy, prześlijcie nam zdjęcia i opis na globalna@ceo.org.pl.